Umre Nedir?
Umre, Müslümanların Kâbe'yi hac mevsimi dışında ziyaret etmelerine denir. Umre ziyaret demektir. Fıkhî tanımı, hac gibi bir zamana bağlı olmadan ihrama girerek Kâbe'yi tavaf, sa'y etmek, tıraş olmaktır. Umre kelimesi Kur'an ve hadiste geçer. Kur'an'da: "Haccı ve umreyi Allah için tam yapın" şeklinde olan ifade, hadiste: "İki umre, arasındaki küçük günahların keffaretidir" şeklindedir. Umre yapmak, Hanefî ve Malikî mezheplerinde sünnet, Şafiî ve Hanbelî mezheplerinde farzdır. Yaşamın herhangi bir anında yapılabilir. Hac ve umreyi peş peşe yapmak tavsiye edilmiştir.
Umreci eğer umre yapmak amacıyla (Mekkeye gitmek için) ilk önce uçakla Cidde'ye giderse. Mîkāt'tan ihramsız geçemeyeceğinden uçakta, hatta memleketinde ihrama girebilir. (Cidde Mikat sınırları içerisinde kalmaktadır.) İhram beyaz renkte iki parça havlu halinde ve dikişsizdir. Başın açık ve ayakların çıplak olması istenir. İhram ile eşitliğe, kardeşliğe, ölüye benzemeye dikkat çekilir. İhrama girildiğinde cinsellik, kavga ve küfür yasaktır. Umreci ihrama girmeden önce tırnaklarını keser, abdest alır, tıraş olur, ayaklar çıplaktır, çanta ve kemer taşıyabilir. Kadınlar için normal elbise, eldiven, çorap, ayakkabı caizdir.
İhramın sünneti olarak iki rekât namaz kılar. Telbiye, tekbir, tehlillerle Mekke'ye girer.
Kâbe ziyaretinde tekbir ve telbiyelerle içeri girer. Telbiye yüksek sesle yapılır. Kâbe’nin çevresini Hacerül Esved hizasından başlayarak yedi defa döner. Bu dönüş sırasında ıztıba ve remel yapar. Iztıba, ridanın bir ucunu sağ koltuk altından geçirip sol omuz üzerine atmaktır. Sağ omuz ve kol açılır. Remel, erkeklerin kısa adımlarla koşarcasına yürümesi demektir.
Tavaftan sonra tavaf namazı kılar. İki rek'attir. Müstakil bir vacip namazdır.
Umreci, namazdan sonra say için Safâ tepesinden başlayarak Merve’ye gidiş geliş şeklinde 4 gidiş 3 geliş olarak say yapar. Saydan sonra tıraş olup ihramdan çıkar ve umreyi bitirir.
Umrede Hac’daki gibi Arafat, Mina, müzdelife, kudum ve veda yoktur. isterse Mekke ve Medine'deki kutsal yerleri gezer.
Umrede diğer ziyaret yerleri; Medine'de Peygamber Muhammed’in mezarı, Kuba mescidi, Cuma mescidi, Kıbleteyn mescidi, Seba mescidi, Cennet-ül Bâkî Mezarlığı, Bulut Mescidi, Uhud şehitleri ziyareti.
Afak: Mikat sınırları dışında kalan bölgelere denir.
Arafat: Mekke’nin 25 km. güneydoğusunda bulunan bölgenin adıdır. Haccın asli rüknü olan vakfenin yapıldığı yerdir.
Arefe Günü: Zilhicce ayının 9. günüdür. Arafat vakfesi bugün yapılır.
Bedel: Dinin kabul ettiği bir mazeret sebebiyle hac veya umre ibadetini şahsen yapamayan kimsenin yerine yapan kimseye verilen isimdir.
Bedene: Sözlükte büyük baş hayvan anlamına gelmektedir.
Dem: Hac veya umre esnasında ibadet maksadıyla kurban kesilmesi anlamına geldiği gibi bir vacibin terkedilmesi, geciktirilmesi ya da ihlal edilmesi durumunda ceza olarak kurbanlık kesilmesi anlamına gelmektedir.
Hac: Mekke’de bulunan Kabe, Arafat, Müzdelife ve Mina’da belli dini görevleri, belirli zamanlar içinde yerine getirerek yapılan ibadettir. İslam’ın 5 farzından biridir.
Hacer-ül Esved: Siyah taş demektir. Cennetten gelen bir taş olduğuna dair rivayetler vardır. Tavaf Hacer-ül Esved hizasından başlanır.
Harem Bölgesi: Mekke’de dokunulmazlık bölgesidir. Zararlı hayvanlar dışında bu bölgede hayvanların öldürülmesi ve bitkilerin koparılması yasaklanmıştır.
Hil Bölgesi: Mekke’nin Harem bölgesinin dışında kalan ve Mikat sınırlarına kadar uzanan bölgenin ismidir.
Hatim: Rüknülıraki ve Rüknüşşami arasında bulunan Kabe’nin kuzey duvarının ön tarafında yarım daire bir duvarla çevrilmiş alandır. Kabe’nin içinden sayılmakla birlikte tavafın bu alanın dışından yapılması gerekir.
Hedy: Hac ve umre esnasında Harem sınırları içinde kesilen kurbanlık hayvanlara denir.
Hervele: Say sırasında iki yeşil ışık ile belirlenmiş alanda koşar adımla ve çalımlı yürümedir.
İfrad Haccı: Hac aylarında ihrama girerken sadece hacca niyet edilerek yapılan hac ibadetine denir.
İhram: Yasaklama anlamına gelen ihram; bir kimsenin normal zamanlarda kendisine helal olan bazı davranış veya nimetleri, Mikat sınırlarına girmeden kendisine yasaklaması demektir.
İhsar: Engellemek veya alıkoymak anlamlarına gelir. Hac ve umre ibadetlerinin tamamlanmasını engelleyen durumları ifade eder.
İstilam: Selamlamak demektir. Tavaf sırasında Hacer-ül Esved’in selamlanması anlamında kullanılan terimdir.
Iztıba: Ardından say yapılacak olan tavafta erkeklerin omuzlarında bulunan ve Rida ismini taşıyan elbisenin bir ucunu sağ koltuk altından geçirip sol omuz üstüne atmaktır. Bu durumda sağ kol ve sağ omuz açıkta kalır. Ardından say yapılmayacak olan tavaflarda ıztıba yapılmaz.
Kabe: Müslümanların kıblesi Kabe, Mekke-i Mükerreme’de Harem-i Şerif’in içerisinde yer almaktadır. Kabe’nin; doğu köşesine, Rüknühacerülesved, güney köşesine Rüknülyemani, batı köşesine Rüknüşşami ve kuzey köşesine Rüknüıraki isimleri verilmiştir.
Kıble: Yön ve taraf anlamlarına gelmektedir. Müslümanların namazda yöneldikleri Kabe yönünü ifade eder.
Kıran Haccı: Aynı hac mevsiminde umre ve hacca birlikte niyet ederek girilen ihramla birlikte tamamlanan haccın ismidir.
Kudüm Tavafı: İfrad haccı yapanların Mekke’ye vardıklarında yaptıkları ilk tavaf ile kıran haccı yapanların umreden sonra yaptıkları ilk tavafın adıdır.
Kurban: Belirli birtakım şartları taşıyan hayvanı, ibadet maksadıyla usulüne uygun olarak kesmektir.
Makam-ı İbrahim: Hz. İbrahim’in Kabe’yi inşa ederken iskele olarak kullandığı ve halkı hacca davet ederken üzerine çıktığı taşın adı ve bulunduğu yerdir. Bu yer Kabe’nin kapısının bulunduğu duvarın önünde, cam bir fanusun içerisindedir.
Menasik: Hacda veya umrede yerine getirilmesi gereken ibadetler, kurban kesmek ve kurban kesilen yer için kullanılan terimdir.
Mes’a: Safa ile Merve arasında sa’y yapılan yerdir.
Mescid-i Haram: Mekke şehrinde Kabe’nin bulunduğu büyük mescittir.
Mescid-i Nemire: Arafat meydanının Müzdelife yönünde bulunan Urene vadisindeki mescidin adıdır.
Meş’ar-i Haram: Müzdelife bölgesinde Kuzeh isminde bir tepecik vardır. Bu tepeciğin etrafına verilen isimdir.
Metaf: Tavaf edilen yere verilen addır.
Mikat: Hac ve umre yapmak isteyenlerin, ihrama girecekleri sınırları ifade eder.
Mina: Mekke’de Arafat istikametine giderken, Mekke ile Müzdelife arasında kalan bölgenin adıdır. Hac döneminde şeytan taşlama ve kurban kesme burada yapılır.
Altınoluk (Mizab-ı Kabe): Kabe’nin damında biriken suları tahliye etmek için Hatim’in bulunduğu taraftaki duvarın üstüne yerleştirilmiş olan oluğun adıdır. Yönü Türkiye’ye bakmaktadır.
Muhrim: İhrama giren kimseye denir.
Mültezem: Hacer-ül Esved’in bulunduğu köşe ile Kabe kapısı arasında kalan kısma denir.
Müzdelife: Mekke’de Mina ile Arafat arasında bulunan ve Harem sınırları içinde yer alan bölgenin ismidir. Hac döneminde Müzdelife vakfesinin yapıldığı yerdir.
Ravza-i Mutahhara: Temiz bahçe demektir. Medine’de Mescid-i Nebevi’de Resul-i Ekrem Efendimiz’in [sallallahu aleyhi vesellem] Kabr-i Şerifi ile minberi arasındaki bölümün ismidir. Hz. Peygamber [sallallahu aleyhi vesellem] burası için şöyle buyurmuştur: “Evimle minberim arası, cennet bahçelerinden bir bahçedir.” (Buhari, Faalü’s-salat, 6)
Remel: Süratle gitmek anlamına gelen Remel, tavaf yaparken kısa adımlarla koşmak ve çalımlı bir şekilde yürümek demektir.
Rida: İhrama girerken erkeklerin omuzdan bele kadar sarındıkları ihram örtüsüdür.
İzar: İhrama girerken erkeklerin belden aşağıya sarındıkları ihram örtüsüdür.
Safa ve Merve Tepeleri: Kabe’nin doğusunda bulunan iki tepenin ismidir. Say ibadeti bu iki tepe arasında yapılır.
Tahallül: Haram iken helal hale gelmek demektir. Hac veya umre yapan kimse için ihram yasaklarının sona ermesi, yani ihramdan çıkması anlamına gelir. Hac yapanlar için iki tahallül vardır. Kurban Bayramı’nın birinci günü tıraş olduktan sonra birinci tahallül gerçekleşir. Bu durumda eş ile yakınlaşma dışında bütün ihram yasakları sona erer. Ziyaret tavafı yapıldıktan sonra da ikinci tahallül gerçekleşir. Bu tahallül ile eş ile yakınlaşma yasağı da kalkar. Umre yapanlar için tek tahallül vardır. Umre ihramından çıkan kimse için bütün yasaklar sona erer.
Taksir: İhramdan çıkacak kimsenin saçlarını kısaltması anlamına gelir.
Tehlil: “Allah’tan başka ilah yoktur.” anlamına gelen “La ilahe illallah” cümlesinin söylenmesine denir.
Tekbir: “En büyük sadece Allah’tır.” anlamına gelen “Allahüekber” diyerek Allah’ın büyüklüğüne dile getirmeye denir.
Teşrik Tekbiri: Arefe günü sabah namazından sonra başlayıp her farz namazdan sonra ve en son Kurban Bayramı’nın dördüncü günü ikindi namazından sonra söylenen tekbir cümlelerine teşrik tekbirleri denir.
Temettü: Bir hac döneminde önce umre yapıp onun ihramından çıkarak ihramlıya yasak olan şeylerden yararlanma ve sonra hac için tekrar ihrama girip haccı tamamlama şeklinde yapılan hac türüdür.
Terviye Günü: Zilhicce ayının sekinci günüdür. Başka bir ifade ile Arefe gününden bir önceki gündür.
Udhiyye: Kurban Bayramı günlerinde ibadet maksadıyla kesilen kurban demektir.
Vakfe: Bir yerde bir süre kalmak demektir. Hac için ihrama giren bir Müslüman’ın Zilhicce ayının 9. günü öğleden sonra Arafat’ta ve akşam güneşi battıktan sonra o gece de Müzdelife’de bir müddet beklemesidir.
Zemzem: Kabe’nin doğu kısmında yerden çıkan ve vaktiyle yüce Mevla’nın Hz. Hacer ve oğlu Hz. İsmail’e (a.s) ihsan ettiği suyun ismine denir.
